รพ.สามง่าม

ชื่อกระทู้: CQI2559_(รพ.สต.เนินปอ)การประยุกต์ใช้การแพทย์แผนไทยในการดูแลผู้ป่วยอัมพฤกษ์ อัมพาต [สั่งพิมพ์]

โดย: admin เวลา: 2018-2-13 09:44
ชื่อกระทู้: CQI2559_(รพ.สต.เนินปอ)การประยุกต์ใช้การแพทย์แผนไทยในการดูแลผู้ป่วยอัมพฤกษ์ อัมพาต

1.ชื่อผลงาน:การประยุกต์ใช้การแพทย์แผนไทยในการดูแลผู้ป่วยอัมพฤกษ์อัมพาต

2.คำสำคัญ ;การแพทย์แผนไทย;ผู้ป่วยอัมพฤกษ์อัมพาต

3.ความสำคัญ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล

ความสอดคล้องกับภารกิจรพ.สต. 5 ด้าน สร้างเสริมสุขภาพ ควบคุมป้องกันโรค รักษาโรค ฟื้นฟูสภาพ คุ้มครองผู้บริโภคเน้นการบริการเชิงรุก ทั้งนี้ รพ.สต. ไม่มีเตียงรองรับเพียงพอไม่มีเตียงนอนค้างคืน (ไม่มี IPD) จึงปรับเปลี่ยนบริการเป็น คลินิกบริการที่บ้าน(Home-based care) โดยมองบ้านเป็นส่วนหนึ่งของ คลินิก ของรพ.สต.

4.ประเด็นสำคัญ:

ผู้สูงวัย การป่วยด้วยอัมพาต

-อัตราป่วยผู้ป่วยสูงวัยกลุ่มอัมพาต : ร้อยละ 0.47 แนวโน้มเพิ่มขึ้น

-ต้องได้รับการฟื้นฟูต่อเนื่อง

-การเคลื่อนย้ายผู้ป่วยกระทำได้ยาก ขยับเขยื้อน เคลื่อนไหว ลำบาก เป็นภาระการดูแล

-ปล่อยไว้นาน เกิดภาวะแทรกซ้อน และผู้ป่วยจะขาดการดูแล

5.วัตถุประสงค์

1. เพื่อศึกษารูปแบบการดูแลรักษาผู้ป่วยสูงวัยด้วยการแพทย์แผนไทย

2. เพื่อพัฒนาระบบการจัดการกระบวนการดูแลรักษาผู้ป่วยสูงวัยที่ป่วยเป็นโรคอัมพาตโดยผู้ดูแลที่บ้าน(Home-based care)

6.พื้นที่ดำเนินงาน ระยะเวลาการดำเนินงาน :

เขตรับผิดชอบ 9 หมู่ ของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลเนินปอ

7.กลุ่มเป้าหมาย

: ประชากร ผู้ป่วยสูงวัยกลุ่มอัมพาต ที่ได้รับการคัดเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง(Purposive Sampling)

-กลุ่มผู้ป่วยสูงวัยอัมพาต ที่อาสาสมัครเข้าร่วมกิจกรรม โดยความสมัครใจผู้สูงวัยที่สามารถพูดคุยสื่อสารกับผู้วิจัยได้ ญาติพร้อมที่จะเข้าร่วม การเลือกเป็นการเลือกแบบเจาะจง

-กลุ่มผู้ดูแลผู้ป่วยสูงวัยกลุ่มตัวอย่าง

เกณฑ์การคัดเลือกผู้ยินยอมให้ทำการวิจัย (Criteria)

1. ผู้สูงวัย อายุ 50 ปีขึ้นไป อาศัยอยู่ในพื้นที่ตำบลเนินปอ อำเภอสามง่าม จังหวัดพิจิตร

2. มีอาการป่วย ด้วยโรคอัมพาตครึ่งซีกโดยเกิดจากความผิดปกติของการไหลเวียนเลือด ลมเพราะเป็นกลุ่มผู้ป่วยที่มีโอกาสเห็นผลการเปลี่ยนแปลงที่เร็วกว่าภายในระยะเวลาการวิจัยที่จำกัด โอกาสในการเคลื่อนย้ายผู้ป่วยง่ายกว่า

3. มีผู้ดูแลประจำ (ตลอดเวลา) อย่างน้อย 1 คนและพร้อม ร่วมกิจกรรมการดูแลบำบัด

4.โดยได้รับความยินยอมแบบอาสาสมัครหรือสมัครใจเข้าร่วมโครงการวิจัยทั้งจากตัวผู้ป่วย และญาติ

8.ตัวชี้วัด

1กลุ่มผู้ป่วยสูงวัยอัมพาตที่อาสาสมัครเข้าร่วมกิจกรรม การแพทย์แผนไทยในการดูแลผู้ป่วยอัมพฤกษ์ อัมพาตมีการเปลี่ยนแปลงอาการร่วมดีขึ้น ร้อยละ 50(จากแบบประเมินก่อนและหลังการเข้ารับบริการการดูแลผู้ป่วยสูงวัยโรคอัมพาต ที่นอนพักรักษาที่บ้าน)

9.วิธีการดำเนินงาน

-การศึกษาจากการปฏิบัติงานประจำสู่การทำวิจัย (Routine to Research : R2R)โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงปฏิบัติการ(Operation Research)และการวิจัยประเมินผล (Evaluation Research)

-เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษา

-แบบสัมภาษณ์ แบ่งเป็น2 ส่วน ได้แก่

ส่วนที่ 1 ข้อมูลทั่วไป

ส่วนที่ 2 ประเมินภาวะสุขภาพและการดูแลบำบัด

- แบบบันทึกผู้ป่วย (OPD Card)

- แบบประเมินก่อนและหลังการเข้ารับบริการการดูแลผู้ป่วยสูงวัยโรคอัมพาต ที่นอนพักรักษาทบ้าน

-ขั้นตอนและวิธีการศึกษา

การวิจัยเชิงปฏิบัติการ (OperationResearch)

1. สำรวจและกำหนดกลุ่มตัวอย่างโดยความสมัครใจของผู้ป่วยสูงวัย และญาติ

2. ศึกษาข้อมูลรายบุคคลของอาสาสมัครกลุ่มตัวอย่าง

3. วิเคราะห์ปัญหาสุขภาพกลุ่มตัวอย่างอาสาสมัครเพื่อจัดโปรแกรมการดูแลสุขภาพเฉพาะรายที่เหมาะสม

4. สร้างหลักสูตรการอบรมผู้ดูแลผู้ป่วยสูงวัยโรคอัมพาต การวิจัยเชิงปฏิบัติการ(Operation Research)

5. ทำตารางเยี่ยมอย่างสม่ำเสมอจัดโปรแกรมที่จะไปตรวจรักษา ที่บ้านโดยกำหนดการออกให้บริการ 3 ครั้งต่อสัปดาห์

6. ฝึกทักษะผู้ดูแลผู้สูงวัยโดยการอบรมและเรียนรู้ร่วมกันจากการปฏิบัติจริง (Training & Learningby doing)

7. จัดโปรแกรมบำบัดรักษาปัญหาสุขภาพที่เหมาะสมกับอาสาสมัครกลุ่มตัวอย่างซึ่งเป็นการจัดบริการของ รพ.สต.ตำบลเนินปอ

-การวิจัยประเมินผล (Evaluation Research)

1. ประชุมทีมฯ รพ.สต. ทุก 1-2 สัปดาห์ เพื่อประเมินการทำงานและปัญหาอุปสรรค

2. ประเมินผลการเข้าร่วมโปรแกรมก่อน-หลัง เข้าร่วมกระบวนการดูแลทุก 2 สัปดาห์ จนครบ 20 - 22 สัปดาห์ ประเมินความพึงพอใจ

-การประยุกต์ใช้การแพทย์แผนไทยในการดูแลผู้ป่วยอัมพาต

พิจารณาจาก 1.ง่ายกว่า

2.ดีกว่า

3.ถูกกว่า

-การประยุกต์ใช้การแพทย์แผนไทยในการดูแลผู้สูงอายุที่บ้าน

-แนวคิดการดูแลรักษาผู้ป่วยอัมพฤกษ์อัมพาตบนพื้นฐานHome - based Care

1.ระบบรากฐานทางสังคมวัฒนธรรมไทย

2.ระบบศาสนา

3.ระบบภาครัฐให้การดูแล

-เกณฑ์การคัดเลือกผู้ป่วยเข้ารับการบำบัด

1. กลุ่มผู้ป่วยอัมพาตที่มีความเชื่อมั่นและศรัทธาการรักษาด้วยการแพทย์แผนไทยที่อาสาสมัครเข้าร่วมกิจกรรมโดยความสมัครใจสามารถพูดคุยสื่อสารได้พอสมควร ญาติพร้อมที่จะเข้าร่วม

2. กลุ่มผู้ดูแลผู้ป่วยสูงวัย

3. มีอาการหรือสภาวะความเจ็บป่วยด้วยโรคอัมพาตโดยเกิดจากความผิดปกติของการไหลเวียนเลือดลมจะเห็นผลง่ายกว่า

4.มีผู้ดูแลประจำ (ตลอดเวลา) อย่างน้อย 1 คนและพร้อมร่วมกิจกรรมการดูแลบำบัดให้ความร่วมมือด้านอื่นๆที่จะส่งเสริมให้อาการของผู้ป่วยดีขึ้น

-Model development for Home-based Care

-กระบวนการขับเคลื่อน

-ระบบบริหารจัดการ

-การพัฒนาหลักสูตร

วัน	รายวิชา	เนื้อหา	จำนวนชั่วโมง
วันที่ 1	ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับโรคอัมพาต	สาเหตุการเกิดโรค อาการ การรักษา การดูแลบำบัด	2
	ภาวะแทรกซ้อน และการป้องกัน	แผลกดทับ การเปลี่ยนแปลงของข้อต่อต่างๆ (ข้อหลุด ข้อติด) การเปลี่ยนแปลงของระบบกล้ามเนื้อ (ลีบ แข็ง เกร็ง กระตุก) ภาวะแทรกซ้อนตามชนิดโรคของผู้ป่วย	2
	การดูแลสุขภาพจิต	สาเหตุและการป้องกันความเครียดจากสภาวะโรค ความหึงหวง การป้องกันการฆ่าตัวตาย แนวทางการให้กำลังใจ	2
	อาหารบำบัดโรค	การเลือกอาหารสมุนไพร งดอาหารแสลง อาหารเฉพาะโรค เช่น อาหารควบคุมโซเดียม ควบคุมน้ำตาล	2

วัน	รายวิชา	เนื้อหา	จำนวนชั่วโมง
วันที่ 2	การดูแลการทำกิจวัตรประจำวัน	การกิน การชำระล้างร่างกาย การขับถ่าย การพักผ่อน	2
	การใช้ยาสมุนไพรอย่างปลอดภัย	สมุนไพรเฉพาะโรค การเลือกใช้ยาสมุนไพรให้ปลอดภัย การเฝ้าระวังสมุนไพรผสมสารต้องห้าม	2
	การประดิษฐ์อุปกรณ์ช่วยฟื้นฟู	การประดิษฐ์อุปกรณ์ช่วยฟื้นฟูที่เหมาะสม ด้วยวัสดุที่หาได้ในท้องถิ่น และลงทุนต่ำ	2
	การบริหารร่างกายเพื่อการฟื้นฟู	การบริหารกล้ามเนื้อ การบริหารข้อต่อ โดยใช้อุปกรณ์ และไม่ใช้อุปกรณ์	2

วัน	รายวิชา	เนื้อหา	จำนวนชั่วโมง
วันที่ 3	การจัดสิ่งแวดล้อม	หลักการและวิธีการจัดสิ่งแวดล้อมให้มีความสะอาด ความปลอดภัย ต่อผู้ป่วย เอื้อต่อการฟื้นฟูทั้งด้านร่างกาย และจิตใจ	2
	การนวดกระตุ้นกล้ามเนื้อ	การนวดในท่านอนหงาย การนวดกระตุ้นกล้ามเนื้อ การสร้างความสัมพันธ์ระหว่างผู้ดูแลกับผู้ป่วย	2
	การนวดกระตุ้นกล้ามเนื้อ	การนวดในท่านอนหงาย การนวดกระตุ้นกล้ามเนื้อ การสร้างความสัมพันธ์ระหว่างผู้ดูแลกับผู้ป่วย	2
	การนวดกระตุ้นกล้ามเนื้อ	การนวดในท่านอนตะแครง การสร้างความสัมพันธ์ระหว่างผู้ดูแลกับผู้ป่วย	2
วันที่ 4	การนวดกระตุ้นกล้ามเนื้อ	ฝึกปฏิบัติ	8

10.ผลลัพธ์ตามตัวชี้วัด

-การเปรียบเทียบรูปแบบการดูแลรักษาผู้ป่วยอัมพาต

รูปแบบ	ก่อน	สรุปผล	หลัง	สรุปผล
อสม. ประจำละแวก	มี	ผู้ป่วยไม่ได้รับการวัดความดันฯ ขณะต้องไปรับยา ที่ รพ.สต. ส่งผลทำให้ผู้ป่วยไม่ได้รับการปรับยาหากคุมความดันไม่ได้	มี เพิ่มการดูแลผู้ป่วย Home - based Care	- ช่วยป้อนข้าว ป้อนน้ำ เวลาญาติไม่อยู่ - มีการเปลี่ยนแปลง เช่น การรับยาแทน จะมีการวัดความดันฯ ไปให้เจ้าหน้าที่ สาธารณสุข
สิ่งแวดล้อม	ตามสภาพ	เสี่ยงต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อน เช่น การนอนที่นอนแข็ง นอนกับพื้น ความไม่เป็นระเบียบเรียบร้อยของบ้าน	จัดการปรับปรุงสิ่งแวดล้อม ตามบริบทของผู้ป่วยแต่ละราย	- ปรับปรุงเรื่องเตียง - ที่นอน - บริเวณในการฝึกเดิน - การจัดระเบียบภายในบ้าน - พื้นที่การขับถ่าย

-ติดตามประเมินผล

เตียง1-0201601 ผู้ป่วยเพศหญิง อายุ 53 ปี ผู้ดูแลประจำ คือ สามีและบุตร ระยะเวลาที่ป่วย 1 ปี

แบบประเมินหลังการเข้ารับบริการ การดูแลผู้ป่วยสูงวัยที่นอนพักรักษาที่บ้าน กรณีศึกษาผู้สูงวัยในกลุ่มผู้ป่วยอัมพาต
ชื่อ ผู้ป่วย		วัน เดือน ปี ประเมิน 8 กันยายน 2559
รายการประเมิน
1. อาการเกร็ง, ตึง, กระตุก, ชา, ตะคริว	มี	X	ไม่มี
2. การใช้มือ (ตักข้าว, หยิบจับของ)	ไม่ได้	X	ได้
3. การนั่ง (ทรงตัว)	ไม่ได้	X	ได้
4. การเคลื่อนที่ในท่านั่ง แนวราบ	ไม่ได้	X	ได้
5. การเคลื่อนที่ในท่านั่ง แนวดิ่ง	ไม่ได้	X	ได้
เช่น การขยับลงบันได
6. การทรงตัวในท่ายืน	ไม่ได้		ได้ โดยมีผู้ช่วยเหลือ	X	ได้เอง
7. การพูด	ไม่ได้/ไม่ชัด		ชัด 2-3 พยางค์	X	เป็นประโยค
8. ลักษณะการเดิน	ไม่ได้		ได้ (เดินลากเท้า)	X	ได้ (เดินยกเท้า)
9. ระยะทางการเดิน ต่อวัน	ไม่ได้		ได้น้อยกว่า 5 เมตร	X	ได้มากกว่า 5 เมตร

-ติดตามประเมินผล

รายการประเมิน	เตียงที่ 1	เตียงที่ 2	เตียงที่ 3	เตียงที่ 4	เตียงที่ 5
1. อาการเกร็ง, ตึง, กระตุก, ชา, ตะคริว	/	/	/	/	/
2. การใช้มือ (ตักข้าว, หยิบจับของ)	/	/	/	/	/
3. การนั่ง (ทรงตัว)	X	X	X	X	/
4. การเคลื่อนที่ในท่านั่ง แนวราบ	X	X	X	X	/
5. การเคลื่อนที่ในท่านั่ง แนวดิ่ง	/	/	X	X	/
เช่น การขยับลงบันได
6. การทรงตัวในท่ายืน	/	/	X	X	/
7. การพูด	/	/	X	/	/
8. ลักษณะการเดิน	/	-	X	/	/
9. ระยะทางการเดิน ต่อวัน	/	-	X	X	/
ระยะเวลาการป่วย	1 Y	1 Y	8 Y	4 Y 6 M	2 M

-ตัวชี้วัดการเปลี่ยนแปลงอาการร่วม

รายการประเมิน (ตัวชี้วัดชุดที่)	ผล	สัปดาห์ที่		สัปดาห์ที่
1. อาการเกร็ง, ตึง, กระตุก, ชา, ตะคริว	ไม่มี	น้อยสุด	4	ช้าสุด	6
2. การใช้มือ (ตักข้าว, หยิบจับของ)	ได้	น้อยสุด	6	ช้าสุด	16

-สรุปผลการศึกษา

รูปแบบ	ก่อน	หลัง
ประเมิน ผู้ป่วย	-มีความทุกข์ทรมานจากภาวะโรค -ไม่ชอบการนวดกลัวเจ็บ	-ดี ลดความทุกข์ทรมาน -ไม่เครียดมีคนมาพูดคุยด้วย -นวดไม่เจ็บ สบาย โล่ง
ประเมิน ญาติ	-ดูแลตามมีตามเกิด -อยู่กับผู้ป่วย บางครั้งเครียด -อยากให้หาย	-ช่วยตัวเองมากขึ้น ลดภาระ -มีเพื่อนคุย ได้ความรู้

-การประเมินความพึงพอใจ

ผู้ป่วย

ก่อนได้รับการดูแลรักษากรณีศึกษาทุกรายให้ข้อมูลที่สอดคล้องกันถึงการมีความทุกข์ทรมานจากภาวะโรคอัมพาตไม่ว่าจะเป็นอาการที่พบได้ทุกราย เช่น อาการเกร็ง กระตุก ชา ตะคริว หรืออาการอื่นๆ เฉพาะบางราย เช่นปัญหาการใช้มือตักข้าว หยิบจับของ การเคลื่อนที่ในท่านั่ง การทรงตัวในท่ายืนการพูด ลักษณะการเดิน และระยะทางการเดินต่อวัน เป็นต้น บางรายไม่ชอบการนวด เช่นกรณีศึกษาเตียงที่ 4 - 0602802 กล่าวว่า “ไม่ชอบการนวดกลัวเจ็บ”

หลังได้รับการดูแลรักษาผู้ป่วยรู้สึกพึงพอใจ โดยรู้สึกดี ลดความทุกข์ทรมาน ทำให้สามารถช่วยเหลือตนเองได้ลดภาระการดูแลของผู้ดูแล ผู้ป่วยไม่เครียดเพราะมีคนมาพูดคุยด้วย การนวดไม่เจ็บสบาย โล่ง ดังคำกล่าวของกรณีศึกษาเตียงที่ 3 - 0413000 “เป็นโรคนี้แย่มากๆ เลยเขาทำให้มันโล่ง ตัวเนื้อเบาดี ถ้ามีโครงการนี้มาแต่แรกฉันหาย เดินได้แล้ว”

-ประมาณการค่าใช้จ่ายในการดูแลรักษาผู้ป่วยอัมพาตที่สูงวัยต่อเดือน

รายการค่าใช้จ่าย	กรณีพักรักษา ที่บ้าน	กรณีพักรักษา ที่ โรงพยาบาล
- ค่าห้องพักและค่าอาหาร	3,500 – 4,000	9,000
- ค่ารักษาพยาบาล	17,040 – 27,710	66,000
- ค่าตอบแทนผู้ดูแล	13,620 – 18,000	13,620 – 18,000
- ค่าจ้างเหมารถ	0	300 – 800
ประมาณการเฉลี่ย/ ราย	34,160 – 49,710	88,920 – 93,800

-การวิเคราะห์ต้นทุนเฉลี่ยต่อหน่วยการบริการ

รายการ	วิธีการคำนวณ	ค่าใช้จ่าย
1. ต้นทุนค่าแรง 1.1 ค่าจ้าง แพทย์แผนไทย		8,134
1.2 ค่าจ้างผู้ช่วย แพทย์แผนไทย	150 x 3 ครั้ง x 20 สัปดาห์	9,000
2. ต้นทุนค่าวัสดุ 2.1 ค่าลูกประคบ	40 x 2 ลูก x 20 สัปดาห์	1,600
2.2 ค่าน้ำมันรถ	4 x 4 ก.ม. x 3 ครั้ง x 20 สัปดาห์	960
ต้นทุนเฉลี่ยต่อราย		19,694

11.1 ปัจจัยแห่งความสำเร็จ

- ได้รับความร่วมมือจากกลุ่มตัวอย่าง

-ความต่อเนื่องในการให้บริการและการและเมินผล

11.2ปัญหาและอุปสรรค

- การได้รับความสนใจและความร่วมมือของกลุ่มผู้สูงอายุและญาติในครอบครัวที่ยังไม่สมัครใจเข้ารับการดูและ

-การเดินทางไปบ้านผู้ป่วยในกรณีฤดูฝนเป็นอุปสรรค์ในการเดินทางไปบ้านผู้ป่วย

12.แผนพัฒนาต่อเนื่อง

1.มีการดำเนินกิจกรรมอย่างต่อเนื่อง

2.มีการขยายกลุ่มตัวอย่างให้เกิดขึ้นคลอบคลุมจำนวนผู้สูงอายุติดบ้านติดเตียทั้งหมด

13.ชื่อ บุคลากรหน่วยงานที่จัดทำ

1.นายอุเทน มุกเย นักวิชาการสาธารณสุขชำนาญการ

2.นางศิริขวัญ บุญช่วย ผู้ช่วยแพทย์แผนไทย

3.นางสาวชนัญชิดา ปิ่นแก้ว นักวิชาการสาธารณสุข

DOWNLOADs >>

CQI2559_(รพ.สต.เนินปอ)การประยุกต์ใช้การแพทย์แผ.pptx (1.18 MB, ดาวน์โหลดแล้ว: 390)

CQI_รพ.สต.เนินปอ.docx (292.28 KB, ดาวน์โหลดแล้ว: 416)

ยินดีต้อนรับสู่ รพ.สามง่าม (https://www.samngamhos.go.th/)